“You got served!” Deze uitspraak kent u vast uit een serie of speelfilm. Het betekent (onder andere) “U bent gedagvaard”! Maar wat houdt het precies in om te worden gedagvaard? Of om zelf iemand te dagvaarden? Dit alles en veel meer is u duidelijk na het lezen van dit kennisartikel over de dagvaarding.
Procedure bij de rechter
Als u een juridisch probleem hebt, zoals een onbetaalde vordering, kunt u naar de rechter stappen. De rechter moet echter wel weten wat u van hem wilt, net als uw wederpartij. U kunt niet zomaar naar de rechter. Er zijn wat formele stappen die u moet nemen. Die komen in dit artikel allemaal aan bod.
Wat nog wel belangrijk is, zijn de verschillende typen zaken. Er zijn namelijk ook verschillende rechters en u kunt niet zomaar elke vordering aan een willekeurige rechter voorleggen. Ook worden niet alle procedures gestart met een dagvaarding. Soms is een verzoekschrift noodzakelijk. Als u een misdrijf en/of overtreding heeft begaan, dan kunt u een dagvaarding ontvangen van het Openbaar Ministerie. Zie hiervoor ook het artikel over strafbeschikkingen.
Als u wat vordert van een bedrijf (rechtspersoon) of een andere (natuurlijke) persoon gaat u naar de civiele rechter of de kantonrechter (“absolute bevoegdheid rechter”). Beide rechters behandelen andere soorten zaken:
Kantonrechter
- Huurzaken
- Zaken met een belang tot € 25.000
- Arbeidszaken (o.a. ontslag op staande voet, slapend dienstverband)
- Consumentenkoopzaken
Civiele rechter
- Zaken met een belang hoger dan € 25.000/onbepaalde waarde
- Familiezaken
- Burenruzies
- Aansprakelijkheidszaken
Let op: deze opsomming is niet compleet. Zie bijvoorbeeld www.rechtspraak.nl voor een overzicht. Procedures bij de kantonrechter kunt u voeren zonder advocaat. Toch schakelen veel mensen de hulp van een advocaat in, omdat deze wegwijs is in de regels van het procesrecht. Met procesrecht wordt bedoeld de wettelijke regels over het voeren van een procedure bij de rechtbank.
Vervolgens moet u ook bekijken bij welke rechtbank de procedure moet worden “aangebracht” (gestart). De rechtbank Noord-Nederland, locatie Groningen? Of toch de rechtbank Assen bijvoorbeeld (de “relatieve bevoegdheid”).
In sommige zaken wordt de procedure begonnen door een verzoekschrift. Dat is bijvoorbeeld het geval bij familiezaken en arbeidszaken. In de wet staat wanneer een dagvaarding en wanneer een verzoekschrift wordt gebruikt. Dit is te herkennen aan de woorden (die lijken op) “eisen” (dagvaarding) en “verzoeken” (verzoekschrift).
Wat is een dagvaarding?
Een dagvaarding is een schriftelijk stuk waarmee u een procedure begint (de “procesinleiding”) bij de rechter. U laat met de dagvaarding aan uw tegenpartij weten dat u (juridisch gezien) iets van diegene wil. Denk aan betaling van een factuur of schadevergoeding. Een dagvaarding moet voldoen aan wettelijke eisen.
Exploot van de dagvaarding
Een “exploot” van de dagvaarding wordt betekend door de “deurwaarder”. Exploot is een schriftelijk stuk (akte) waarin de deurwaarder verslag doet van betekening. Betekenen in dit geval is de bekendmaking van de dagvaarding (het exploot) aan de gedagvaarde persoon. Het exploot vermeldt:
- De datum waarop de dagvaarding is “betekend” aan de wederpartij
- Uw naam en voornamen en woonplaats
- De (voor)namen en kantooradres van de deurwaarder
- Naam en woonplaats van degene die wordt gedagvaard (wederpartij)
- Aan wie de dagvaarding is overhandigd/hoe deze is achtergelaten (door de brievenbus bijvoorbeeld)
De “echte” dagvaarding is dan het inhoudelijke stuk, waarin wordt vermeld wat u eist, op basis waarvan, welke tegenargumenten de wederpartij heeft en welke bewijzen u inbrengt in de procedure. Onderaan het artikel staat een voorbeeld van de eerste pagina van een exploot.
De betekende dagvaarding stuurt u aan de rechtbank. De rechtbank geeft aan wanneer de wederpartij moet antwoorden en vervolgens of – en wanneer – er een zitting komt.
Met een dagvaarding begint u ook eventueel een “kort geding”.
Nietigheid van de dagvaarding
Nietigheid van de dagvaarding is iets dat u wilt vermijden. Dat betekent namelijk dat u niet verder kunt met de procedure. Uw vordering is niet-ontvankelijk. Van nietigheid is sprake als essentiële (verplichte) onderdelen missen in de dagvaarding en de wederpartij daardoor niet rechtsgeldig is opgeroepen. Gelukkig kan een gebrek (fout) in het dagvaardingsexploot vaak voor de eerste zitting (!) worden hersteld. Pas als u niet herstelt, bent u niet-ontvankelijk in uw vordering. Komt de rechter er op zitting achter dat de wederpartij niet is “verschenen” (schriftelijk of in persoon) en de dagvaarding niet is aangekomen door de fout, dan is de dagvaarding nietig. U zal opnieuw moeten dagvaarden.
Een nietige dagvaarding kan ook verwijzen naar de dagvaarding in het strafrecht. Het Openbaar Ministerie moet een dagvaarding betekenen volgens bepaalde regels. De dagvaarding is alleen nietig als u niet verschijnt ter zitting. Dan is het duidelijk dat de fout van het OM tot gevolg heeft gehad dat u niet van de zitting wist.
De dagvaardingstermijn
Als u wordt gedagvaard staat in de dagvaarding op welke dag (de “rolzitting”) u zich moet melden bij de rechtbank. Als u een advocaat heeft, “stelt” deze zich bij de rechtbank als uw advocaat. De advocaat stuurt een brief waarin wordt vermeld dat hij of zij u vertegenwoordigt en er wordt verzocht om een termijn om te reageren op de dagvaarding. De tijd die u krijgt verschilt van 4 weken tot 6 weken (“conclusie van antwoord”).
Als u iemand dagvaardt, moet u er om denken dat er een bepaalde tijdsduur moet zitten tussen betekening van de dagvaarding en het moment waarop iemand zich moet melden bij de rechtbank (“verschijnen”). Er moet minimaal een week zitten tussen betekening en zitting. Zo kan uw wederpartij ook een advocaat inschakelen of juridisch advies krijgen. Vervolgens krijgt de wederpartij 4 of 6 weken om te reageren op uw dagvaarding. Dat is de conclusie van antwoord. Daarin geeft de wederpartij aan waarom hij het oneens is met uw vordering.
Het petitum
Het petitum is het stuk helemaal onderaan de dagvaarding waarin u precies formuleert, of laat formuleren, wat uw vordering is / vorderingen zijn. Een voorbeeld van een petitum:
REDENEN WAAROM:
Eiser Uw rechtbank verzoekt, waar mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, gedaagde als volgt te veroordelen:
- Tot betaling van een bedrag van € 1.500,00 op basis van factuur X van datum …;
- Om de wettelijke rente over € 1.500,00 vanaf datum factuur … tot de datum van uw uitspraak te vergoeden;
- Tot betaling van de door eiser gemaakte proceskosten, met daarover de wettelijke rente zo gedaagde daartoe niet overgaat binnen 14 dagen na het in deze te wijzen vonnis.
Let op: u kunt aan dit voorbeeld geen rechten ontlenen, mocht u deze overnemen voor eigen gebruik. Het is illustratief bedoeld.
Voor het petitum is juridisch uiteengezet waarom de factuur van € 1.500,00 moet worden betaald. Daarvoor is er een juridische grondslag, namelijk een geleverd product of dienst tegen betaling. U heeft het product geleverd, maar de wederpartij weigert te betalen na meermaals te zijn aangesproken hierover. Het petitum geeft gespecificeerd weer wat u vordert. Dit dient zo specifiek mogelijk te zijn omschreven.
Betaling proceskosten
Zoals uit voorgaand voorbeeld blijkt, kunt u de rechter vragen de wederpartij te veroordelen uw proceskosten te betalen. De rechter spreekt dit doorgaans alleen uit als u wint of als er aanleiding toe is. U dient zich er wel van bewust te zijn dat de proceskostenveroordeling de gemaakte kosten vaak niet geheel dekt. Er wordt namelijk gewerkt met een puntensysteem (x aantal punten voor elke proceshandeling). Toch scheelt het aanzienlijk en kan het zelfs zo zijn dat u uw advocaatkosten er deels uitkrijgt.
Kosten dagvaardingsprocedure
Griffierecht
Ook niet onbelangrijk is het antwoord op de vraag welke kosten bij het aanspannen van een dagvaardingsprocedure komen kijken. Als eiser, degene die de rechterlijke procedure start, betaalt u “griffierecht” aan de rechtbank. Het griffierecht is een vergoeding zodat de zaken kunnen worden behandeld. De tarieven verschillen per soort zaak. U als “natuurlijk persoon” betaalt minder dan een rechtspersoon (zoals een bedrijf).
Advocaatkosten
Als u een advocaat inschakelt, betaalt u naast het griffierecht uw advocaatkosten. Een dagvaardingsprocedure voeren kan best ingewikkeld zijn. U weet misschien niet wat uw kansen zijn. Een gespecialiseerde advocaat weet zijn of haar weg in de dagvaardingsprocedure. U kunt hieraan veel steun hebben. Zo kan de advocaat contact opnemen met de wederpartij, de dagvaarding of het verzoekschrift opstellen en mee naar de zitting. De kosten kunnen aardig oplopen, maar als u wint krijgt u een deel terug.
Gratis advocaat?
Hulp van de advocaat is in veel gevallen nog gratis ook. Onze advocaten werken op basis van toevoeging: door de overheid gefinancierde rechtsbijstand (pro deo). Het grootste deel van de kosten wordt betaald door de Raad voor Rechtsbijstand (RvR), terwijl u alleen maar een kleine eigen bijdrage betaalt. Het hangt van de hoogte van uw (gezins-)inkomen af of u in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand. Uw advocaat weet wat hij/zij moet doen om de toevoeging voor u aan te vragen. Een voordeel is dat als u procedeert met toevoeging, er een verlaagd griffierecht voor u geldt!
Wilt u meer weten over de kosten voor het inschakelen van een pro-deo advocaat? Lees hier meer over op onze pagina ‘Kosten pro-deo advocaat‘.
Peiljaarverlegging
De inkomenstoets ligt 2 jaar voor de aanvraag. De RvR checkt uw jaarinkomen bij de Belastingdienst. Heeft u echt een advocaat nodig maar is uw aanvraag afgewezen? Geen nood! Het kan zijn dat uw inkomen is veranderd en dat u eerst te veel verdiende voor een pro deo advocaat (ook wel advocaat van onvermogen genoemd). Als u nu minder verdient, dan kunt u een peiljaarverlegging aanvragen. De RvR kijkt dan naar uw inkomen ten tijde van de aanvraag.
Veelgestelde vragen over de dagvaarding
Wij proberen uw vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Wellicht zijn ze al beantwoord door bovenstaande. Toch besteden we graag wat extra aandacht aan deze onderwerpen.
Wat staat er in een dagvaarding?
Onderaan dit artikel is een voorbeeld van de eerste pagina van het dagvaardingsexploot opgenomen. Dat geeft u al een beeld van de inhoud. Het houdt echter niet op bij de eerste pagina.
- Gegevens eisende partij, wederpartij, deurwaarder en rechtbank: zie hieronder in het voorbeeld.
- Feiten en omstandigheden: beschrijf wat de aanleiding is van het geschil. Welke feiten en omstandigheden hebben geleid tot het probleem? Bijvoorbeeld: u heeft een keuken verkocht en er is maar gedeeltelijk of helemaal niet betaald.
- Juridische grondslag: de vertaling van de aanleiding naar de juridische grondslag van uw vordering. Om verder te gaan met het voorbeeld: er is een overeenkomst gesloten, de keuken is geleverd en er is sprake van wanprestatie (niet-nakomen) aan de zijde van de wederpartij (het niet-betalen). U beschrijft hier wat u vordert en waarom. In dit geval vordert u in ieder geval betaling van de koopprijs.
- Het verweer van de wederpartij: u heeft voor de dagvaarding als het goed is contact opgenomen met de wederpartij. Dan weet u wat de wederpartij op uw vordering kan tegenwerpen. Dit dient u op te nemen in de dagvaarding.
- Het bewijs: een belangrijk onderdeel is het aanleveren van bewijs, zoals (kopieën van) facturen, e-mails, getuigen, foto’s enzovoorts. Als eisende partij moet u uw vordering bewijzen.
- Het petitum: zie voor een voorbeeld de tekst onder “5. Het petitum”. Hier geeft u kort en bondig weer wat u vordert, maar wel zodanig specifiek dat de rechter het kan toewijzen. Hoe specifieker hoe beter!
Dagvaarding ontvangen, wat nu?
In de dagvaarding staat wanneer u zich moet melden bij de rechtbank. Er staat ook of dit slechts bij advocaat, of ook in persoon kan. Bij de kantonrechter kunt u in persoon, maar ook bij advocaat procederen. U kunt dan naar de zitting op de datum en het tijdstip zoals vermeld in de dagvaarding en “mondeling verweer” voeren. Of u stuurt een brief aan de rechtbank waarin u zich “meldt” en vraagt om een termijn voor een conclusie van antwoord. Als u een advocaat neemt, dan kan deze een “stelbrief” naar de rechtbank sturen waarna de advocaat een termijn krijgt voor het antwoord op de dagvaarding.
Bij de civiele rechter moet u een advocaat in de arm nemen. Hij of zij meldt zich vervolgens bij de rechtbank met een “stelbrief”. Vervolgens geeft de rechtbank een termijn voor de conclusie van antwoord (zijnde zes weken bij de civiele rechter en vier weken bij de kantonrechter). Het is in beide gevallen belangrijk dat u zich op tijd meldt bij de rechtbank of een advocaat.
Doet u dat niet en u bent goed opgeroepen voor de zitting, dan verleent de rechter u “verstek”. De vorderingen van de wederpartij worden toegewezen! Het verstek kan worden “gezuiverd”. Wendt u zich tot een advocaat! Tegen het verstek kunt in vervolgens weer in verzet.
Een dagvaardingsprocedure wordt gestart door een deurwaarder die het exploot aan de gedagvaarde partij uitreikt. Dit gebeurt niet in het openbaar maar wat gebeurt als een deurwaarder het exploot niet aan de gedagvaarde partij kan uitreiken? Mogelijk heeft de gedagvaarde partij zijn/haar biezen gepakt en is vertrokken. Als er geen bekende woon- of verblijfplaats bekend is wordt de dagvaarding openbaar gemaakt in de Staatscourant.
De kosten van een dagvaarding worden vastgelegd in het Besluit tarieven ambtshandelingen gerechtsdeurwaarders. Het betekenen van een dagvaarding kost heden € 98,52,-. U bent er dan nog niet. Twijfelt u over de verblijfsplaats van de gedagvaarde partij? U kunt via de GBA het adres laten controleren. Dit kost u geld.
Nee! Doet u als gedagvaarde partij de deur niet open als de deurwaarder aanbelt? De deurwaarder zal altijd een dagvaarding achterlaten of per post nasturen. Het is dus niet mogelijk om een dagvaardingsprocedure te saboteren door de dagvaarding te weigeren.
Tot slot
Uit het voorgaande blijkt wel dat er veel komt kijken bij een dagvaardingsprocedure. Bij twijfel wat de volgende stap moet zijn, kunt u gerust contact opnemen met een van onze gespecialiseerde advocaten. Zij weten de weg in het recht en kunnen u ontzorgen bij het voeren van een procedure!
Voorbeeld dagvaardingsprocedure (exploot)
Heden, drie december tweeduizendentwintig
op verzoek van de heer/mevrouw … [UW NAMEN], wonende te …, die woonplaats kiest op het kantooradres van … Advocaten aan … te …, van welk kantoor mr. A. Janssen deze zaak als gemachtigde behandelt;
Heb ik, STEMPEL DEURWAARDERSKANTOOR
GEDAGVAARD
De heer …, woonachtig te … [UW WEDERPARTIJ], aldaar mijn exploot doende en afschrift dezes latende aan:
Mevrouw P. de Groot, echtgenote
OM:
op woensdag zes januari tweeduizendeenentwintig, om 9:30 uur op de zitting van de Rechtbank Noord-Nederland, sector kanton, locatie Groningen, in het gerechtsgebouw aan het Guyotplein 1 te Groningen te verschijnen.
MET AANZEGGING:
– Dat gedaagde uiterlijk op die zitting mondeling of schriftelijk en met redenen omkleed dient te antwoorden op de hierna te formuleren eis;
– Dat indien gedaagde niet uiterlijk op de genoemde zitting antwoordt of om uitstel verzoekt, de kantonrechter tegen hem verstek zal verlenen en de eis zal toewijzen, tenzij deze hem onrechtmatig of ongegrond voorkomt;
– Dat indien gedaagde wel verschijnt, van hem geen griffierecht wordt geheven.
TEN EINDE
Hier begint het inhoudelijke deel van de dagvaarding met de feiten en omstandigheden, vervolgens de vertaalslag naar het juridische + vordering, het verweer van de wederpartij en tot slot het aanleveren van bewijs. Daarna neemt u het “petitum” op.