Als u gaat scheiden, dan komt er veel op u af. Wordt het ‘ja-woord’ nog makkelijk gegeven, uit elkaar gaan heeft in Nederland nogal wat voeten in de aarde. Naast het regelen en vastleggen van allerlei praktische zaken (zoals woonsituatie en verdeling van bezittingen) en misschien de situatie met kinderen (vast te leggen via een ouderschapsplan), zult u ook moeten nadenken over de financiële gevolgen van de breuk. Een voorbeeld hiervan is de partneralimentatie. In dit artikel leest u wat deze wettelijke onderhoudsplicht precies inhoudt en hoe u samen met uw (ex-)partner afspraken kan maken over de partneralimentatie.
Alimentatie
Alimentatie laat zich het beste definiëren als een bijdrage in de kosten die iemand nodig heeft om te kunnen leven. Als er sprake is van een onderhoudsplicht dient alimentatie te worden betaald.
Onderhoudsplicht
In Nederland bestaat een wettelijke onderhoudsplicht voor echtgenoten, geregistreerde partners en ouders voor hun kinderen tot ze 21 jaar zijn. De onderhoudsplicht betekent dat echtgenoten en partners een verplichting hebben om elkaar (financieel) te onderhouden en ook hun kinderen als deze er zijn.
Grondslag voor partneralimentatie
Door de voltrekking van het huwelijk ontstaat er lotsverbondenheid tussen de echtgenoten. Deze verbondenheid vormt de grondslag van de alimentatie. Het maakt hierbij niet uit of er sprake is van huwelijkse voorwaarden. Dit geldt ook voor partnerschapsvoorwaarden. De lotsverbondenheid tussen echtgenoten gaat ver en eindigt in beginsel niet bij ontbinding van het huwelijk. Hier bestaat een uitzondering op! Daarover straks meer.
Partneralimentatie verplicht?
Artikel 1:157 lid 1 Burgerlijk Wetboek luidt:
“De rechter kan bij de echtscheidingsbeschikking of bij latere uitspraak aan de echtgenoot die niet voldoende inkomsten tot zijn levensonderhoud heeft, noch zich in redelijkheid kan verwerven, op diens verzoek ten laste van de andere echtgenoot een uitkering tot levensonderhoud toekennen”.
Het recht op alimentatie vloeit voort uit de wet. Dit wil niet zeggen dat bij elke echtscheiding alimentatie verschuldigd is. In goed overleg kan worden overeengekomen dat alimentatie geen rol speelt in de echtscheiding. Het is mogelijk dat beide echtgenoten genoeg inkomsten hebben om van te kunnen leven. Door af te zien van alimentatie bestaat er geen financiële afhankelijkheid van elkaar.
Geregistreerd partnerschap en partneralimentatie
Voorgaande lijkt te suggereren dat alimentatie alleen een rol speelt bij huwelijken en de scheiding daarvan. De wettelijke onderhoudsplicht geldt echter ook voor geregistreerde partners. Dit betekent dat bij het beëindigen van een geregistreerd partnerschap mogelijk alimentatie betaald moet worden aan één van de partners. Zijn uw partner en u gescheiden van tafel en bed, dan kunnen ook afspraken worden gemaakt over de partneralimentatie.
Samenwonen en partneralimentatie
Een onderhoudsplicht bestaat niet bij partners die samenwonen. Bij het beëindigen van de relatie is geen alimentatie verschuldigd. Dit ligt anders wanneer in het samenlevingscontract nadere afspraken zijn gemaakt over alimentatie.
Afspraken over partneralimentatie
In het geval één van de echtgenoten na een echtscheiding niet genoeg inkomsten heeft om van te kunnen leven, moeten er afspraken worden gemaakt over alimentatie.
Hoogte van de partneralimentatie
In goed overleg wordt gesproken over de hoogte van de alimentatie. De hoogte van de alimentatie is afhankelijk van meerdere factoren:
- Behoefte van degene die de alimentatie ontvangt
- Draagkracht van degene die de alimentatie betaalt
De inkomsten en uitgaven van de echtgenoten spelen hierin een rol. Ook de welstand die de echtgenoten gewend waren, speelt een rol van betekenis voor de berekening van de hoogte van de alimentatie.
Partneralimentatie berekenen
Het berekenen van de hoogte van de alimentatie is niet eenvoudig. De jaarlijkse indexering van lonen speelt ook een rol bij de hoogte van de alimentatie. Bovendien moet degene die alimentatie ontvangt inkomstenbelasting betalen. Goed om te weten is dat partneralimentatie fiscaal aftrekbaar is. Hoeveel belasting u terugkrijgt, is afhankelijk van meerdere factoren.
Duur van de partneralimentatie
De duur van de alimentatie dient ook te worden besproken. Het is mogelijk om een korte duur aan te houden van bijvoorbeeld één jaar na de echtscheiding. Zolang beide echtgenoten het eens zijn met hetgeen is afgesproken, dan is elke duur mogelijk. Tasten u en uw toekomstige ex-partner in het duister omtrent de duur van de alimentatie? In principe geldt het volgende voor huwelijken die na 1 januari 2020 zijn ontbonden. De duur van de alimentatie is gelijk aan de helft van de duur van het huwelijk met een maximum van 5 jaar.
Is het huwelijk ontbonden voor 1 januari 2020 en na 1 juli 1994? Het antwoord luidt dat de duur van de alimentatie maximaal 12 jaar bedraagt.
Afspraken vastleggen: het echtscheidingsconvenant
Is het gelukt om in goed overleg afspraken te maken over de hoogte en duur van de partneralimentatie? Dit is goed nieuws. Hierna wordt een echtscheidingsconvenant opgesteld. Mocht het niet lukken om samen afspraken te maken? Dan is het raadzaam om een mediator of echtscheidingsadvocaat in te schakelen. Deze specialisten kunnen hulp bieden bij het maken van afspraken. Hieronder leest u wat zij voor u kunnen betekenen.
Deskundige hulp bij scheiding: advocaat of mediator
Soms komt u er met uw (ex-)partner samen niet helemaal uit. Als het onderling niet goed lukt om afspraken te maken over de partneralimentatie, dan kunt u hulp inschakelen. Er zijn verschillende onafhankelijke partijen die jullie goed kunnen bijstaan. Zo kan een mediator bij scheiding zeer geschikte begeleiding bieden, maar ook een gespecialiseerde scheidingsadvocaat kan vanuit ervaring en expertise een belangrijke rol spelen in een goede afloop van proces. In veel gevallen wordt met het inschakelen van mediation een boel ellende – zoals een vechtscheiding – voorkomen. Tenslotte kunt u ook altijd contact opnemen met een advocaat die specialist in het familierecht.
Nog steeds oneens? De rechter beslist
Het is denkbaar dat een mediator of scheidingsadvocaat geen uitkomst biedt. Dan is het mogelijk om een rechter te laten beslissen. Voor het aanvragen van een echtscheiding moet een verzoekschrift worden ingediend bij de rechtbank. Dit moet gedaan worden door een advocaat. Samen met het verzoekschrift dient hij of zij ook tegelijkertijd het echtscheidingsconvenant in.
Alimentatieregeling: hoogte en duur partneralimentatie vaststellen
Een onderdeel van het echtscheidingsconvenant is – in het geval het niet is gelukt afspraken te maken over de partneralimentatie – een alimentatieverzoek. De rechter stelt vervolgens een alimentatieregeling vast. De regeling benoemt de hoogte en duur van de partneralimentatie. De regeling noemt ook vanaf wanneer moet worden betaald.
Uitzondering op lotsverbondenheid
De rechter houdt rekening met de omstandigheden van het concrete geval. Ook oordeelt de rechter over niet-financiële factoren. Dit is een voorbeeld van de eerdergenoemde uitzondering op de lotsverbondenheid.
Grievend gedrag
De rechter kan besluiten geen partneralimentatie toe te kennen aan de alimentatiegerechtigde als er sprake is van grievend gedrag. Dit is een niet-financiële factor. De Rechtspraak geeft meer inzicht:
“Hieronder zijn ook te verstaan niet-financiële factoren, zoals gedragingen van de onderhoudsgerechtigde echtgenoot. Daarbij geldt als criterium of er feiten en omstandigheden zijn van zodanige aard dat van een gewezen echtgenoot in redelijkheid niet kan worden verlangd aan het levensonderhoud van de ander bij te dragen”.
Maar wat is grievend gedrag? Er moet sprake zijn van verwijtbaar afkeurenswaardig gedrag. Hier valt overspel niet onder. Een geestesstoornis mogelijk wel. Het is verstandig om advies in te winnen wanneer u denkt dat er sprake is van grievend gedrag. Schroom niet om contact met ons op te nemen via het formulier of ons te bellen op 088 – 1810 380.
Wanneer stopt de partneralimentatie?
Uit de wet volgt dat de verplichting tot het betalen van alimentatie vervalt wanneer de alimentatiegerechtigde opnieuw trouwt. De betalingsverplichting vervalt ook als de alimentatiegerechtigde een geregistreerd partnerschap aangaat of gaat samenleven met een ander. Ook vervalt de verplichting wanneer de alimentatiegerechtigde komt te overlijden of genoeg inkomsten heeft om van te leven.
De plicht tot het betalen van de alimentatie vervalt ook bij veranderingen in de sfeer van de betalende partij. Het is mogelijk dat de betalende partij zijn of haar baan verliest en daarmee inkomsten. Als er onvoldoende inkomsten zijn om de alimentatiegerechtigde te kunnen betalen, dan vervalt de plicht. Heeft u twijfels hierbij? Bel ons voor een advies.
Afkopen van partneralimentatie
Hoewel het niet mogelijk is om kinderalimentatie af te kopen, is dit wel mogelijk bij partneralimentatie. Dit kan door middel van een geldsom of overbedeling. Laat u goed informeren als u de partneralimentatie wilt afkopen. Er zijn voordelen te noemen, maar ook zeker nadelen.
LBIO: hulp bij alimentatie & betaalproblemen
In sommige gevallen kan het lastig blijken om partner- en/of kinderalimentatie te innen. U kunt dan hulp inschakelen van het LBIO (Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen). Het LBIO is een overheidsinstantie met speciale bevoegdheden voor het innen van partneralimentatie en kinderalimentatie. Zij mogen bijvoorbeeld extra informatie opvragen bij andere overheidsinstanties en beslag leggen op iemands loon of uitkering. Het LBIO werkt in opdracht van de minister van justitie en veiligheid.
Hulp nodig?
Wij zijn telefonisch bereikbaar en brengen u graag in contact met een ervaren scheidingsmediator of echtscheidingsadvocaat. Vul het formulier in of bel ons op telefoonnummer 088 1810 380. Onze gratis advocaten familierecht bevinden zich door heel Nederland.