Pandrecht

Pandrecht

As iemand geld nodig heeft, dan kan hij of zij daarvoor sparen. Maar je kan natuurlijk ook de voorkeur geven aan lenen. De persoon die zijn geld uitleent, wil zeker zijn dat hij dat geld terugkrijgt. Om het risico te verminderen dat het geld niet terugkomt, eist de lener vaak een zekerheidsrecht. Het pandrecht is zo’n soort recht.

Zekerheidsrecht

Het bekendste voorbeeld van zo’n zekerheidsrecht is het hypotheekrecht. Daarnaast kennen we ook een niet zo algemeen zekerheidsrecht, genaamd het pandrecht.

Pandrecht

In dit artikel richten wij ons op het pandrecht. We bespreken wat een pandrecht exact inhoudt, welke vormen er van het pandrecht zijn, wat er gebeurt als de verplichtingen niet nagekomen worden en hoe het zit met het effect van het pandrecht als er sprake is van bijvoorbeeld een faillissementsgeval.

Vergelijken met hypotheekrecht

Het pandrecht kan je vergelijken met het bekende hypotheekrecht. Een groot verschil is dat het hypotheekrecht draait om onroerende goederen. En het pandrecht niet te vestigen is op onroerende goederen. Meer over wat een onroerend goed is, leest u hier.

Verpanding

Het pandrecht gaat daarom niet over een pand. Het heeft juist te maken met zogenoemde verpanding. Een pandrecht kan op bijna alle andere zaken geplaatst worden. Denk aan rechten aan toonder of order, roerende goederen en op het vruchtgebruik van een recht of zaak.

Pandrecht op verschillende zaken

Het is dus mogelijk om het pandrecht op veel verschillende zaken te vestigen. En zo dus pandrecht te vestigen op bijvoorbeeld voorraad, inventaris, auto’s, debiteurenvorderingen en aandelen.

Doel

Het doel van pandrecht is zekerheid krijgen dat een vordering wordt vervuld. Het spreekt vanzelf dat pandrecht vestigen alleen mogelijk is met medewerking van de eigenaar van de betreffende zaak.

Recht om te verkopen

Maar wat als degene die leent niet aan de verplichtingen voldoet? Dan heeft de pandhouder het recht om de zaak te verkopen. En zo zijn vordering af te lossen uit de winst daarvan. De zaak mag alleen verkocht worden. De (concurrente) schuldeiser kan niet de verpande zaken zichzelf toe eigenen als hij zijn vordering niet ontvangt.

Twee vormen van pandrecht

Er bestaan twee verschillende vormen pandrecht: het vuistpand en het bezitloos pand. Dit wordt ook wel als stil pandrecht aangeduid. Deze twee soorten worden hieronder besproken.

Vuistpand

Vuistpand gaat over een pandrecht waarbij het te verpanden recht of goed ‘in de macht van de pandhouder of een derde’ valt. Dit betekent dat het verpande goed aan de pandhouder wordt overgedragen en die heeft het in zijn bezit gedurende de tijd dat hij pandhouder is.

Daarnaast dient een pandhouder ‘als een goed pandhouder’ voor het goed zorg te dragen. Als de pandhouder kosten heeft voor bijvoorbeeld het onderhoud, dan moet de pandgever deze kosten vergoeden.

Bezitloos pand (stil pandrecht)

Authentieke akte

Het bezitloos pand, ook wel als stil pandrecht aangeduid, houdt in dat de notaris een authentieke akte maakt dat een stil pandrecht is geplaatst op het goed. Het verpande goed wordt dus niet overgedragen aan de pandhouder.

Onderhandse akte

Dit kan ook overeengekomen worden in een zogenoemde onderhandse akte tussen de betreffende partijen en daarbij is van belang dat de onderhandse akte geregistreerd wordt bij de belastingdienst of de notaris.

Verpanden aan bank

Het stil pandrecht komt vaak voor bij ondernemingen die hun inventaris of machines aan de bank hebben verpand. Veelal omdat een vuistpand ervoor zorgt dat de bank de inventaris of de machines in bezit heeft. Op die manier zou de pandgever niet verder kunnen produceren.

In eigen bezit of in bezit van derde brengen

Een pandhouder kan vorderen dat de zaak of het toonderpapier in zijn bezit of in het bezit van een derde wordt gebracht, als de pandhouder bij bezitloos pand een duidelijke reden heeft om te aarzelen dat de verplichtingen niet nagekomen zullen worden of als men al heeft gefaald in het nakomen van de betreffende verplichtingen. Hierbij transformeert het stil pandrecht in vuistpand.

Vuistpand sterker pandrecht

Vuistpand is een sterker pandrecht voor de pandhouder dan bezitloos pand. De pandhouder zal namelijk bij het geval van bezitloos pand de pandgever nog moeten overhalen om de zaak te overhandigen. Dit is iets wat misschien op den duur door de rechter afgedwongen zou moeten worden. Dit is echter bij vuistpand niet vereist. De pandhouder heeft daar de zaak immers al in eigen bezit.

Niet nakomen verplichtingen waarvoor pandrecht geldt

Executoriaal beslag

Er is normaliter een uitspraak van de rechtbank vereist voordat goederen van een persoon die zijn verplichtingen niet nakomt, mogen worden verkocht. Dit wordt ook wel een executoriaal beslag genoemd.

Recht van parate executie

Het ligt anders als er een pandrecht aanwezig is, want dan is het recht van parate executie geldig. Dit recht houdt in dat het goed direct verkocht kan worden, zonder dat er een tussenkomst van een rechter nodig is.

Pandgever informeren

Als hetgeen waar het pandrecht op rust verkocht moet worden, dan moet de pandhouder minstens drie dagen voordat de verkoop plaatsvindt onder andere de pandgever en de schuldenaar (dit is vaak dezelfde persoon) hierover informeren.

Hierbij dient een zo exact weergegeven som aangewezen te worden waardoor het pandrecht als het ware gelost kan worden en de verkoop zo voorkomen kan worden.

Verkoop

Als het toch tot een verkoop komt, gebeurt dit naar de lokale gewoonten en op de gangbare voorwaarden. Echter, het is mogelijk om hierop voor een uitzondering te zorgen en toch nog een onderhandse verkoop te laten geschieden; hiervoor dient men wel toestemming te krijgen van de rechter.

Winst verkoop

De pandhouder mag na de verkoop uit de winst aan zichzelf het verschuldigde bedrag uitkeren, dit na voldoening van het geld van de verkoop. In beginsel wordt het overige helemaal aan de pandgever betaald als er niet sprake is van nog meer pandhouders.

Faillissement, het pandrecht, schuldsanering en surseance van betaling

Het pandrecht is een zekerheidsrecht waarbij er zekerheid wordt geschept dat een specifieke vordering terugbetaald wordt. De vraag is echter hoe het zit met die zekerheid in bijzondere gevallen, want kan een pandhouder ook zijn geld verwachten ingeval er sprake is van een schuldsanering, faillissement of surseance van de betaling?

Recht van parate executie

Het antwoord op de bovenstaande vraag is in principe bevestigend, aangezien aan het pandrecht een recht van parate executie verbonden is en hierdoor kan dus zonder tussenkomst van de rechtbank verkocht worden.

Voorrangspositie faillissement

Eveneens hebben pandhouders in het faillissement een voorrangspositie, dus de pandhouder kan zich gedragen alsof er niet sprake is van een faillissement.

Surseance van betaling

Hetzelfde geldt voor de surseance van betaling en de schuldsanering. Dit is zelfs één van de gronden waarom de surseance van betaling in de meeste gevallen in een faillissement afloopt: de separatisten, in dit geval pand- en hypotheekhouders, kunnen immers de surseance van betaling negeren.

Bijzonderheid faillissement

Er is echter in het geval van faillissement nog een geringe bijzonderheid betreffende de rangorde. Doorgaans kan een separatist, hieronder valt de houder van een pandrecht, als eerste de vordering van hem op een zaak verhalen. Daarna komen pas andere schuldeisers met een bijzondere positie, denk aan het bodemrecht van de fiscus.

Dit werkt bij het vuistpandrecht op de volgende wijze: daar heeft de pandhouder voorrang op de fiscus. Maar bij het stil pandrecht is dit verschillend: daarbij is het bodemrecht van de fiscus sterker dan het stil pandrecht. Hieruit kan men nogmaals opmaken dat een stil pandrecht minder zekerheid biedt dan een vuistpand.

Het pandrecht samengevat

Het pandrecht is een zekerheidsrecht en dit houdt in dat indien een vordering niet is voldaan, de pandhouder zich op het goed waarop het pandrecht rust kan verhalen. Men kan pandrecht hebben op twee vormen, namelijk vuistpand of bezitloos pand (ook wel stil pand genoemd). Hierbij is vuistpand de sterkste vorm van pandrecht, zowel alledaags als tijdens het faillissement.

Het kan verstandig zijn een jurist in te schakelen als er een discussie is met een schuldenaar of schuldeiser en daarbij een pandrecht is. Het is aan te raden dit zo snel mogelijk te doen, zodat er genoeg tijd is om de zaak gereed te maken en op die manier met een zo krachtig mogelijke aanpak te komen.

Juridische hulp nodig bij het goederenrecht? Schakel dan snel een lawspot goederenrecht advocaat in!

Contact opnemen

Als je het contactformulier invult, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op. Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 088-1810 353.

Direct juridische hulp?

Vul het contactformulier in, dan neemt een gespecialiseerde advocaat gauw contact met je op.

Zelf bellen kan natuurlijk ook, wij zijn bereikbaar via 085 – 5000 202.

Deel dit artikel:

pandrecht

Veel gelezen artikelen

Bel nu